* 8 bin yil önce Mezopotamyalilarin arpayi ekmek yapmak için ilk islah etmesiyle bira yapimi basladi.
* 6 bin yil önce Sümerler, Godin Tepelerinde (Bati Iran ve Anadolu) bira ve sarap içiyorlardi.
* Paleolitik çagda fermente edilmis meyve, tahil ve baldan alkol yapiliyordu.
* Metanol, Yunanca Methy ve Sanskritçe Madhu kelimelerinden gelir ve bal, sarhos eden madde anlamina gelir.
* Alkol kelimesi Arapçadan gelmektedir.
* Distilasyon, IS 8. yy’da Arabistan’da baslamistir.
Alkolizmin Klinigi
* Alkolizm, davranissal bir bozukluktur.
* Tekrarlayici olarak fazla miktarlarda alinan alkole bagli problemler gelismesi anlamina gelir.
* Alkolik, kötü sonuçlar dogurmasina ragmen, kompulsif bir biçimde alkol içmeye devam eder.
* Alkolizmde, alkol aliminin sinirlanmasi ile ilgili kontrol kaybolmustur
Insanlar neden içiyorlar?
– Zevk almak
– Duygudurumu düzeltmek
– Stresle basa çikmak
– Alkol içme arzusu (craving, as erme)
Alkoligin hayati
* Içenlerle arkadaslik eder, evlenir
* Içmek için her zaman neden vardir: mutluluk, nesesizlik, gerginlik vs
* Içme firsatlari sonsuzdur: maç, av, parti, tatil, dogum günü vs
* Alkolizm ilerledikçe problemler artar, yalniz içmeye baslar, gizlice içer, siseleri saklar, durumun ciddiyetini saklamaya çalisir
* Suçluluk duygusu gelisir, suçluluk ve pismanlik duygularini bastirmak için daha çok içmeye ve sabahlari kalkinca içmeye baslar
Alkolizmde kisir döngü
Suçluluk ve anksiyete nedeniyle daha çok alkol alir, alkol aldikça anksiyete ve depresyon derinlesir ve su belirtiler ortaya çikar: Uyku kalitesinde bozulma, gece uyanmalar, depresif duygudurumu, huzursuzluk ve sikinti hisleri, panik nöbetleri, gögüs agrisi, çarpinti, nefes almada zorluk #…
Alkolizmde fiziksel bulgular
– Arkus senilis: gözün kornea tabakasinda yag halkasi
– Acne rosecea : kirmizi burun
– Palmar eritem: avuç içinde kirmizilik
– Asteriksis: Elde flapping tremor (büyük amplitüdlü titreme)
– Sigara yaniklari: parmak, gögüs vs’de
– Morarikliklar (düsme ve çarpmalara bagli)
– Hepatomegali (karaciger büyümesi), karin agrisi
– Spider anjioma
– Periferik nöropati (el ve ayaklarda his kusurlari, uyusma vs)
– Kan tetkiklerinde anormallikler: GGT, MCV, AST, ALT, ürik asit, trigliseritler, üre yükselir
Dogal gidis, cinsiyet farki
Erkeklerde daha erken baslar (20 civari), sinsi gidislidir, 30 yasindan önce problemleri farketmek zordur. 45 yasindan sonra baslama nadirdir.
Kadinlarda baslangiç daha geç olur, depresyon daha siktir.
Alkolizm tipleri
Gamma tipi alkolizm: Çok asiri miktarda alkolün araliksiz biçimde alindigi epizotlarin yasandigi, ama aralarda alkol alinmayan dönemlerin oldugu alkolizm tipi. Örnegin kisi günler boyunca sizincaya kadar alkol alip ayilir ayilmaz içmeye devam eder. Saglik durumu nedeniyle içemez hale gelince birkaç gün hasta yatar, daha sonra 1-2 hafta alkol almaz ve sonra hersey yeniden baslar. Bu kisilerde temel problem alkol alimi ile ilgili kontrol kaybidir, yasal ve sosyal problemler ön plandadir. Bunun tersine “Fransiz tipi alkolizm”de kisi sürekli olarak fazla ama asiri olmayan miktarlarda alkol alir, alkol kullanimi bir hayat tarzi haline gelmistir. Herhangi bir nedenle alkol içmeyi durdururlarsa alkol yoksunluguna girebilirler. Uzun vadede saglik problemleri ortaya çikar.
Tip A-B ya da 1-2: Erken yaslarda baslayan, ailede alkolizm öyküsünün varoldugu, antisosyal kisilik bozuklugu ile birlikte sik görülen kötü gidisli alkolizm ve daha geç yasta baslayan, aile öyküsünün olmadigi, daha çok depresyonun eslik ettigi, daha iyi gidisli alkolizm tipi.
Komplikasyonlar (alkolizmin sonuçlari)
Sosyal:
Bosanma, terkedilme
Is sorunlari, devamsizlik
Ev-is-trafik kazalari
Adli problemler
Tibbi:
1.Akut sorunlar 2.Kronik sorunlar 3.Yoksunluk belirtileri
Karaciger harabiyeti, kardiyomiyopati (kalp büyümesi), anemi (kansizlik), yüksek tansiyon, trombositopeni (pihtilasma saglayan hücrelerde azalma), miyopati (kas yikimi), kanser, teratojenite (anne karnindaki bebekte anormallikler), pankreatit (pankreas iltahabi), pnömoni (zatüre), merkezi sinir sistemi bozukluklari (retrobulbar nörit,Wernike-Korskof Sendromu ve bunamasi, serebeller atrofi)
Alkol Yoksunlugu belirtileri
- Otonomik hiperaktivite (terleme, nabiz 100’ün üstünde)
· titreme
· uykusuzluk
· bulanti ve kusma
· geçici halusinasyon ve ilüzyonlar: alkolü biraktiktan sonra 1-2 gün içinde görülür.
· psikomotor ajitasyon
· anksiyete
· grand mal konvülzyonlar (epileptik nöbetler): alkolü biraktiktan sonra 2 gün içinde görülür.
Deliryum tremens: Uzun süre fazla miktarda alkol alan kisilerde alkolü kestikten 2-3 gün sonra ortaya çikabilen, ölüm riski tasiyan bir tablodur.
Bilinç ve konsantrasyon bozuklugu, görsel halusinasyonlar (gerçekte var olmayan seylerin görülmesi), bulundugu zamani ve yeri karistirma ile kendini belli eder, hizli baslayip dalgali bir seyir gösterir.
En sik eslik eden psikiyatrik bozukluklar:
– Majör Depresyon: Alkol bagimlilarinin %30-50’sinde görülür
– Anksiyete bozukluklari: %30 sikliktadir. Erkeklerde sosyal fobi, Kadinlarda agorofobi siktir.
– Iki uçlu duygudurum bozuklugu (manik depresif bozukluk)
– Diger madde bagimliliklari: basta sigara olmak üzere esrar vs.
– Kisilik Bozukluklari: antisosyal ve sinirda kisilik bozukluklari.
Alkolizmin tedavisi
* Alkolikler tedavi için basvurduklarinda genellikle “dibe vurmuslardir” yani saglik, aile, meslek, sosyal yasam vb yönlerden büyük kayiplara ugramis ve çaresiz duruma düsmüslerdir. Bu hale düsmeden pek çok alkolik bu zevki terketmeye yanasmaz, ya da buna karar verse de kolayca vaz geçer. Önemli olan bu denli kayba ugramadan bu kisir döngüyü durdurmaktir. Bu nedenle kisinin alkolik oldugu yani alkol karsisinda zayif, hatta alkolün esiri oldugunu farkedip kabullenmesi düzelmenin baslangiç noktasini olusturur. Erken dönemdeki alkoliklerin bu gerçegi farketmeleri için “motive edici görüsmeler” yapilir.
* Alkolizm tedavisi yoksunluk belirtileri kalktiktan sonra baslar
* Hedef ayikliktir (sobriety): Eslik eden psikiyatrik bozukluklarin ayirici tanisi ve tedavisi için de bu önemlidir
* Ekip tedavisi gerekir
* Tedavi hastanin ihtiyaçlarina göre seçilmelidir.
* Tedaviden sonra uzun süreli izlem gereklidir. Kisi uzun süre hastanede kalsa bile daha sonra izlenmezse alkole dönmesi kolaydir. Düzenli araliklarla görüsmelere ya da kendine yardim gruplarina katilmalidir.
* Nüksler (tekrarlamalar) ilk 6 ayda en siktir.
Ilaç tedavileri
* Disulfiram (Antabus)
* Antidipsojenikler:
Naltraxone, Acomprasate
* Seratonerjik antidpresanlar
* Lityum
Psikoterapi
* Sicak ama biraz otoriter bir yaklasim gereklidir.
* Adsiz Alkolikler gibi kendine yardim gruplari tedaviye entegre edilmelidir.
* Davranisçi-kognitif tedaviler iyi sonuç verir.
* Egitimsel faaliyetler tedavinin önemli bir parçasidir.
* Psikoterapilerde iç görü üzerinde yogunlasilmamalidir. Psikanaliz gibi bu türdeki terapiler alkol kullanimini daha da arttirabilir.
* Hastanin içinde bulundugu aile ele alinmalidir, çünkü alkolizm bir “Aile Hastaligi”dir.