Spor sırasında en çok yaşanan sorunlar genellikle kalple ilgilidir. Spor yaparken kan basıncının artması, daha fazla kan pompalanması kalbinde o güne kadar hiçbir sorunu olmayan insanlarda bile ani kalp durmasına neden olabiliyor.

Tüm Türkiye’yi yasa boğan, iş adamı Mustafa Koç’un da genç yaşta spor yaparken kalp krizi geçirerek hayatını kaybetmesi spor ve kalp krizi ilişkisini tekrar hatırlattı.

TÜRKİYE 50 YAŞ ALTI KALP KRİZİ ÖLÜMLERİNDE BİRİNCİ

 

Peki spor yaparken nelere dikkat edilmeli, sporun kalbe zararı var mı?

Memorial Hastanesi’nden kardiyoloji uzmanı Dr. Türker Baran, Türkiye’nin 50 yaş altı kalp krizine bağlı ölümlerde Avrupa birincisi olduğunu belirtiyor. “Spor öncesinde, basit kontroller hayat kurtarıyor. Dünyada her yıl 6 milyon kişi kalp krizi nedeniyle hayatını kaybediyor. Kalp krizi geçirenlerin ortalama yaşı 35-65. Ancak Türk insanı için tablo daha da korkutucu. Türkiye, 50 yaş altı kalp krizine bağlı ölümlerde Avrupa birincisi. Kalp krizi genç insanlarda daha tehlikeli sonuçlar doğuruyor. Yaşlılarda ana damar tıkanınca yan damarlar devreye giriyor. Gençlerde yan damarlar gelişimini tamamlamadığı için kalp krizi öldürüyor. Kişi sağlıklı bir vücuda sahip olmak için spor yapmaya karar verdiğinde bedenini de ruhu gibi buna hazırlamalı. Spor ayakkabılarını giymeden önce kalbini de mutlaka spor için hazırlamalı. Bilinçsiz spor kalbin düşmanıdır.”

KALP KRİZİ GEÇİRDİĞİNİZİ NASIL ANLARSINIZ?
Her üç kişiden birinde kalp krizi sırasında yaygın olmayan semptomlar yaşanıyor. Bazen hiçbir belirti görülmediği de oluyor.
Yapılan bir çalışmaya göre, yaşı daha ilerlemiş olan yetişkinlerin tipik kalp krizi belirtileri yerine, yaygın olmayan şu semptomlarla karşılaşılıyor:

*Çene, sırt, mide veya kolda ağrı

*Ani, açıklanamayan yorgunluk

*Zihin bulanıklığı

*Daha önce nefesi zorlamayan durumlarda yaşanılan nefes darlığı

*Keskin ağrı yerine göğüste sıkışma veya darlık hissi

*Daha ziyade hazımsızlık gibi hissedilebilecek belli belirsiz göğüs ağrısı

ANİ ÖLÜMLERİN YARISININ SORUMLUSU AĞIR SPOR

Ani ölümlerin %45 oranında daha fazla ağır egzersiz döneminde geliştiği belirlenmiş. Bu ölümler sık ve düzenli egzersiz yapanlarda az, sakin hayat tarzı sürdürenlerde daha fazla tespit ediliyor.

 

Sporda ani ölümlerin nedenleri:

1. Travmalar
• Kafa travmaları
• Abdominal travmalar

2. İlaçlara bağlı ölümler
3. Hematoloji nedenli ölümler
4. Hipovolemi ve elektroit imbalansına bağlı ölümler
5. Hipertermi (ısı çarpması)’ye bağlı ölümler
6. Kardiyak sebepli ani ölümler

Hızlı kilo vermek kalp krizini tetikliyor

Kardiyak nedenle olan ani ölümler, çoğunlukla darbeye bağlı olmayan, zorlu olmayan, açıklanamayan ve 6 saat öncesine kadar normal sağlıklı bir kişinin egzersiz esnasında veya hemen sonrasında kalbin durmasi sonucu aniden ölmesidir.

Ani kardiyak ölüm (A.K.Ö.) sıklığı düşük gibi görünse de sporcularda bütün travmatik olmayan ölümlerin %30’unu oluşturmaktadır.

GENÇLER NEDEN DAHA ŞANSSIZ

Kardiyolog Dr. Türker Baran kalp krizinde gençlerin yaşlılara göre daha şanssız olduğunu belirtiyor: “Çünkü yaşlandıkça damarlar arasında ‘köprü damarları’ oluşmaktadır. Bu durumda kalp, herhangi bir damar tıkanmasında diğer damardan kan alarak beslenmeye devam edebilmektedir. Gençlerde böyle bir yapı oluşmadığı için krize hazırlıksız olan kalp aniden durup, ölüme sebep verebilmektedir. Kişiyi hayatta bırakan bu ortamlar 50 yaşından sonda gelişmektedir. Ancak gençlerin kalbi buna hazır olmadığı için kriz ile birlikte ölüm ortaya çıkmaktadır. Kalp krizi olduğu zaman 50 yaşındaki bir insan hastaneye yetiştirilebilirken, genç bir kişi hastaneye ulaştırılamadan hayatını kaybetmektedir. Çünkü yaşlıları hayatta bırakan, kalbi krize hazırlayan köprü damarları gençlerde bulunmamaktadır.”

SOĞUK HAVA DAMARLARI BÜZÜŞTÜRÜYOR
Kardiyolog Dr. Çetin Aydın, hava sıcaklığındaki her 1 derecelik düşüş kalp krizi görülme oranında göreceli olarak yüzde 2’lik bir artış meydana getirdiğini söyledi. Bu nedenle özellikle kış aylarında kalp krizi görülme sıklığının en üst seviyelere çıktığını belirten Dr. Aydın, özellikle yaşlı, kalp ve hipertansiyon rahatsızlığı bulunanlar ile aşırı kilolu kişilerin soğuk havalarda ağır iş ve egzersizler yapmasının, terliyken rüzgarda kalmasının kalp krizine davetiye çıkardığına dikkati çekti ve şunları söyledi: “Soğukta cilt damarlarımız büzüşür. Damarlardaki büzüşme kan dolaşımını engeller ve kalbin işini zorlaştırır. Kan basıncı yükselir, kanın yoğunluğu artarak pıhtılaşmayı sağlayan faktörlerde artış meydana gelir. Tüm bunların sonucunda eğer bir de damarlarımızda darlık mevcutsa, damar tıkanıklığı ve kalp krizi oluşur. Hava çok soğuk olmasa bile, özellikle rüzgarlı havalarda derinin nemli ve ıslak olması da aynı sonuçlara yol açar. Bu nedenle kalp ve solunum rahatsızlığı bulunan kişilerin ayrı bir özen göstermesi gerekmektedir. Kişilerin ağır iş ve egzersiz faaliyetlerini havanın nispeten daha sıcak olduğu öğle vakitlerine saklamaları egzersizlerini ise, evlerinde veya kapalı mekanlarda yapmaları daha uygun olacaktır.”

BASİT KONTROLLER HAYAT KURTARIYOR

Uzmanlar yine de tüm tehlikelere rağmen kişinin spor yapmaktan vazgeçmemesi gerektiğinin altını çiziyor. Yapılacak, basit bir inceleme, kalp sağlığının durumunu, aktif spor yapılmasına engel bir durum olup olmadığını ortaya çıkarmaya yetecektir. Spor esnasında ani ölüm riskinin belirlenmesinde klasik fizik muayene bulgularının, rutin kan biyokimyasının değerlendirilmesi dışında istirahat EKG’si, egzersiz testi ve ekokardiyografi çok önemlidir. İstirahat EKG’sinde normal dışı değişiklikler bulunan kişiler mutlaka ekokardiyografi ile egzersiz testlerine yönlendirilmeliler. Spor uzun ve sağlıklı bir yaşam için vazgeçilmez bir gerekliliktir.

SOĞUK HAVADA KALBİ KORUMAK İÇİN 10 ÖNERİ

DOĞUMSAL KALP HASTALIKLARI DA SPORCULARI TEHDİT EDİYOR

Sporla yoğun olarak uğraşanlarda diğer insanlardan farklı olarak doğumsal koroner arter anomalileri de ölüm nedeni olarak üst sıralarda yer almaktadır. Otuz beş yaşın altında ise önde gelen ölüm sebebi ‘hipertrofik kardiyomiyopati’ adı verilen, kalp kasındaki simetrik olmayan kalınlaşma ile oluşan rahatsızlıklardır. Sağ kalbi tutan ve ilk belirtisi hayatı sonlandıran bir ritim bozukluğu olan aritmojenik sağ kalp displazisi de egzersizi sırasındaki kayıpların önde gelen nedenlerinden birisidir. Yine sessiz kalmayı becerebilmiş kalp kapak hastalıkları, kimi zaman gribe benzer genel yakınmalardan başka bulgu vermeyen ancak kalp kaslarında ileri derecede yetmezlikler meydana getiren kalp kası iltihaplanmaları, miyokarditler ve kardiyomiyopatiler, sağlıklı olduğu düşünülen bireylere egzersiz sırasında kötü sürprizler yaşatabilmektedir.